Το προφίλ του ανθρώπου που πιστεύει στο paranormal.
Ποιος πιστεύει στο paranormal; Η κατεστημένη αντίληψη πως ο αδαής, χωρίς υψηλή παιδεία άνθρωπος είναι περισσότερος ανοιχτός στο παραφυσικό δείχνει πια θολή. Οι έρευνες συστηματικά γκρεμίζουν τις δύο, μέχρι χθες, ισχυρότερες θεωρίες για την τάση προς την μεταφυσική του σύγχρονου ανθρώπου. Τόσο την θεωρία του «παράγοντα της άγνοιας», όσο και τη δεύτερη θεωρία «της διανοητικής ανεπάρκειας». Τις βασικές δηλαδή θέσεις πως οι άνθρωποι πιστεύουν στο παραφυσικό είτε γιατί είναι απλά αμόρφωτοι και άρα επιρρεπείς σε ψευδαισθήσεις τύπου τηλεπάθεια, έκτη αίσθηση, πρόβλεψη του μέλλοντος, κλπ… είτε γιατί υστερούν διανοητικά ή ανήκουν στον τύπο των σχιζοτυπικών προσωπικοτήτων, που σημαίνει πως είναι άτομα επιρρεπή στην προληπτικότητα, διαταραγμένα ψυχολογικά και διανοητικά που μια καλή αγωγή με αντιψυχωτικά φάρμακα θα μπορούσε να τα απαλλάξει εύκολα από τις μεταφυσικές εμμονές τους.
Στο βιβλίο «Διασυνδεδεμένοι εγκέφαλοι. Εξωαισθητηριακές Εμπειρίες σε μια Κβαντική Πραγματικότητα», ο Dean Radin συγκεντρώνει πολύχρονες έρευνες πανεπιστημίων και εργαστηριακών κέντρων γύρω από τα παραφυσικό. Εξετάζοντας φαινόμενα όπως τη δύναμη psi, την τηλεπάθεια, τη διόραση, την πρόγνωση του μέλλοντος, συνοψίζει θεωρίες και επιστημονικές αποδείξεις για τα παραπάνω ζητήματα. Ζητήματα που παραδοσιακά αντιμετωπίζονται από το επιστημονικό κατεστημένο πως ανήκουν στις «ψευδοεπιστήμες».
Παρότι η γεωμετρική αύξηση του ενδιαφέροντος γύρω από αυτά τα θέματα, μοιάζει να επικυρώνει τη θέση του Σουηδού ερευνητή Ulf Sjӧdin που υποστηρίζει πως «Δεν είναι πλέον δυνατόν να αγνοούμε το παραφυσικό ως βασικό συστατικό των ιδεολογιών του σύγχρονου ανθρώπου». Το paranormal, η μυστικιστική προδιάθεση, παραδόξως μοιάζει να νομιμοποιείται μέσα από το κοσμοείδωλο που κατασκευάζει η σύγχρονη κβαντική φυσική. Ό,τι νωρίτερα νομιζόταν παραλογισμός και ψευδαίσθηση σήμερα μπορεί να υπολογίζεται ως βάσιμη υπόθεση ικανή να ελεγχθεί στο εργαστήριο, κάτω από αυστηρά μετρήσιμες συνθήκες.
Η δεισιδαιμονία αδρανοποιεί, η μεταφυσική ενδυναμώνει
Τέσσερις διαφορετικές και εκτεταμένες έρευνες που διεξήχθησαν την τελευταία δεκαετία βολιδοσκοπώντας την αυξανόμενη τάση πίστης του παγκόσμιου κοινού στα παραψυχικά φαινόμενα δίνουν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Η πρώτη από το αμερικάνικο Εθνικό Ίδρυμα Επιστήμης (National Science Foundation) το 2001 κατέδειξε πως ένα 60% των ενήλικων αμερικανών πιστεύει πως «κάποιοι άνθρωποι κατέχουν ψυχικές δυνάμεις και ESP» με ενδιαφέρουσα παράμετρο σε αυτή τη μέτρηση πως στην πλειοψηφία τους (κατά 62%) είχαν υψηλό επίπεδο μόρφωσης.
Παρόμοια έρευνα δύο χρόνια μετά σε μεγάλο δείγμα πληθυσμού, το 2003 από τον πολιτικό επιστήμονα Tom Rice, δημοσιευμένη στο έγκριτο Journal for the Scientific Study of Religion έδωσε ένα άλλο αναπάντεχο αποτέλεσμα. Το αυξανόμενο επίπεδο μόρφωσης ενώ μείωνε την πίστη σε καθιερωμένες θρησκευτικές αντιλήψεις (πίστη σε παράδεισο και κόλαση, στη μαγεία, στον διάβολο, κλπ…) δηλαδή στην «θρησκευτική μεταφυσική», αύξανε την πίστη στα ψυχικά φαινόμενα. Επιβεβαιώνοντας παλαιότερη έρευνα του Γερμανού ψυχολόγου Uwe Wolfradt που κατεδείκνυε τα εξής: Υψηλά επίπεδα πίστης σε «θρησκευτικές προκαταλήψεις» ταυτίζονταν με άγχος και διαταραγμένη συμπεριφορά. Οι βαθιές θρησκευτικές ιδέες σχετίζονταν με αίσθημα απώλειας ελέγχου και δύναμης. Το άτομο αισθανόταν αδυναμία να ελέγξει την προσωπική του ζωή και παρουσίαζε χαρακτηριστικά μοιρολατρίας. Σε αντίθεση η υψηλή πίστη σε ψυχικές δυνάμεις (όπως το psi) σχετιζόταν με υψηλά επίπεδα αυτοπεποίθησης, συγκέντρωσης δηλαδή ηθελημένης εστίασης σε κάποιο πράγμα ή στόχο και με αίσθημα δύναμης.
Kαι μια άλλη μεγάλη πληθυσμιακή έρευνα στη Σουηδία το 2003, σε ένα κράτος με φημισμένο υψηλό βιωτικό και μορφωτικό επίπεδο έδειξε από τη μία μεγάλα ποσοστό «θρησκευτικής ουδετερότητας» και από την άλλη έντονα αυξητικές τάσεις του πληθυσμού στις παραψυχικές δυνάμεις.
Γυναίκες, νέοι, αριστερόχειρες και ευαίσθητοι ψυχοσωματικά οι πιστότεροι newagers
Σε όλες τις έρευνες παγκοσμίως οι γυναίκες –παραδοσιακά «φορτισμένες» με την ικανότητα της 6ηςαίσθησης και άλλων ευαισθησιών- υπερτερούν σε όλα τα δείγματα σε σχέση με τους άνδρες, ανεξάρτητα από το επίπεδο της μόρφωσής τους. Λιγότερο σκεπτικίστριες και με μεγάλο ποσοστό αναφοράς ασυνήθιστων εμπειριών συμφωνούν με τα νεότερα σε ηλικία άτομα (κάτω των 40 ετών) πως ο κόσμος είναι ένα πολύ πιο αχανές και ανεξερεύνητο τοπίο απ’ότι νομίζαμε μέχρι σήμερα. Επίσης, οι αριστερόχειρες και οι αμφίχειρες –ζήτημα που έχει να κάνει με το πιο μέρος του εγκεφάλου, το δεξιό ή αριστερό ημισφαίριο, επικρατεί στις νοητικές τους λειτουργίες- αυξάνουν σημαντικά τα ποσοστά όσων πιστεύουν σε παράξενες εμπειρίες και φαινόμενα.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα στατιστική προκύπτει και από έρευνα του Ινστιτούτου Νοητικών Επιστημών (Institute of Noetic Sciences) σε 465 άτομα που έδειξε πως οι πιο πιστοί στο παραφυσικό είναι πολύ πιο ευαίσθητοι ψυχοσωματικά. Οι «τηλεπαθητικοί» , παρουσιάζουν αλλεργίες και είναι πολύ πιο ευαίσθητοι σε μια ευρεία γκάμα σωματικών και νοητικών ευαισθησιών. Πολλοί από αυτούς εμφανίζουν ασυνήθιστες σωματικές αισθήσεις, ακούν ανεξήγητους ήχους και βλέπουν φώτα, αντιλαμβάνονται με πιο ευαίσθητες κεραίες πότε πλησιάζουν οι περίοδοι της καλοτυχίας ή της κακοτυχίας τους.
Αν και η τάση της σύγχρονης επιστήμης επιχειρεί να αναγάγει όλα τα παραπάνω φαινόμενα στην μηχανική και χημεία του εγκεφάλου, προσπαθώντας να βρει ορθολογιστικές εξηγήσεις για όλες τις ασυνήθιστες εμπειρίες (και ένα ισχυρό επιχείρημα είναι η ομοιότητα που δείχνουν τα παραψυχικά φαινόμενα με ασθένειες σαν την επιληψία η την σχιζοφρένεια), παράλληλα πειράματα και έρευνες που γίνονται όλο και μεθοδικότερα με τον χρόνο, δίνουν αποδείξεις που προσπερνούν αυτή τη σύνδεση. Στο μεγάλο αυτό πεδίο έρευνας και στις αποδείξεις που κομίζουν τα σύγχρονα πειράματα, θα επανέλθουμε σύντομα. Η δραστηριότητα και τα αντεπιχειρήματα γύρω από τις ψυχικές έρευνες είναι καταιγιστικά και πολύ, πολύ ενδιαφέροντα.
Γιώτα Κωνσταντάτου
e-mail: yotakonstand@yahoo.gr
Dean Radin, The Entangled Minds. Extrasensory Experiences in a Quantum Reality, Paraview Pocket Books, 2006
#Quantumnaut