Γνωρίζατε ότι μπορείτε να αλλάξετε τη βιολογία του σώματός σας απλά με την πίστη πως ένα γεγονός είναι αληθινό; Το φαινόμενο πλασίμπο (placebo) ορίζεται ως η μετρήσιμη, παρατηρήσιμη βελτίωση στην υγεία ή τη συμπεριφορά ενός ανθρώπου, η οποία δεν οφείλεται σε κάποια θεραπεία ή φαρμακευτική αγωγή.
Στην ουσία, μπορούμε να θεραπεύσουμε πολλές ασθένειες απλά με τον νου μας. Για παράδειγμα, αν δύο άτομα έχουν πονοκέφαλο, το ένα παίρνει ένα καταπραϋντικό χάπι και το άλλο μια ζαχαρίνη πιστεύοντας ότι παίρνει παυσίπονο, το πιο πιθανό είναι πως και οι δύο θα δηλώσουν μετά από λίγο ότι ο πονοκέφαλος πέρασε. Στην περίπτωση αυτού που πήρε τη ζαχαρίνη, η βελτίωση οφείλεται στο γεγονός πως πίστεψε ότι έχει πάρει φάρμακο που θεραπεύει τον πόνο.
Μετά από πολλές έρευνες, έχει αποδειχθεί ότι το φαινόμενο placebo είναι μία πραγματικότητα και, μάλιστα, πολύ αποτελεσματική. Η πρακτική είναι ευρύτερα γνωστή, αλλά δεν εφαρμόζεται ιδιαίτερα στην ιατρική. Δεν συμφέρει τις φαρμακευτικές εταιρείες, υποστηρίζουν οι υποψιασμένοι, να γνωστοποιείται ότι οι θεραπείες placebo είναι εξίσου αποτελεσματικές με τις ακριβές φαρμακευτικές αγωγές που προτείνουν.
Ωστόσο, το φαινόμενο ανοίγει ένα ευρύτατο πεδίο επιστημονικής μελέτης, που αφορά τη συνείδηση, τη δύναμη της αντίληψης και τη δυνατότητά της να δημιουργεί για εμάς μια πραγματικότητα, που μπορεί ακόμα και να αλλάξει τη βιολογία του σώματός μας. Είναι ένας τομέας που ανοίγει την πόρτα στην εξερεύνηση των πολλαπλών δυναμικών του ανθρώπου.
Αν οι ιατρικοί ερευνητές μπορούσαν να καταλήξουν σε έναν τρόπο για να αξιοποιήσουν ευρέως το φαινόμενο placebo, θα είχαν ένα νέο αποτελεσματικό και χωρίς παρενέργειες φάρμακο για να αντιμετωπίσουν ασθένειες. Τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας είναι αρκετά.
Το 2002, έρευνα, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση New England Journal of Medicine, παρουσίασε την περίπτωση χειρουργικών επεμβάσεων στο γόνατο σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα. Οι χειρουργοί χώρισαν τους ασθενείς σε ομάδες, σε κάποιους έκαναν κανονικά την επέμβαση, ενώ σε άλλους όχι. Απλά ακολούθησαν τη διαδικασία, δηλαδή τους έδωσαν αναισθησία, έκαναν μια τομή στο πόδι, αλλά δεν τους χειρούργησαν και τους επέβαλλαν όλη τη μετεγχειρητική αγωγή που προβλέπει το πρωτόκολλο γι’ αυτές τις περιπτώσεις. Είναι εντυπωσιακό, αλλά η ομάδα placebo, αυτοί που στην πραγματικότητα δεν χειρουργήθηκαν, παρουσίασαν την ίδια βελτίωση με τους υπόλοιπους.
Ένα άλλο παράδειγμα έρχεται από το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ το 1999 και αφορά καταθλιπτικούς ασθενείς: όσοι έπαιρναν φάρμακα placebo θεραπεύτηκαν σε ποσοστό 32%, σε σύγκριση με το 50% της επιτυχίας της αντικαταθλιπτικής αγωγής με φάρμακα.
Το 2002, ένα άρθρο, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας από τον καθηγητή Irving Kirsch του πανεπιστημίου του Κονέκτικατ με τον τίτλο «Τα νέα φάρμακα του αυτοκράτορα», έκανε ακόμα πιο συγκλονιστικές αποκαλύψεις: περίπου το 80 % της αποτελεσματικότητας της αντικαταθλιπτικής αγωγής σε κλινικές, πειραματικές μελέτες δεν οφειλόταν στα φάρμακα, αλλά στο φαινόμενο placebo.
Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η θεραπεία placebo ενεργοποιεί πραγματικές σωματικές και ψυχολογικές αντιδράσεις στον οργανισμό: από αλλαγές στον καρδιακό παλμό και την αρτηριακή πίεση μέχρι την χημική δραστηριότητα του εγκεφάλου. Είναι δε αποτελεσματική σε ασθένειες από απλή κόπωση και στρες μέχρι κατάθλιψη, αρθρίτιδες και τη νόσο του Πάρκινσον.
Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει ότι με τη δύναμη της πίστης το σώμα μας μπορεί να αντιδράσει και να εξουδετερώσει ασθένειες που το ταλαιπωρούν. Οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας μπορούν να αλλάξουν τη βιολογία μας.
Στην περίπτωση της κατάθλιψης για παράδειγμα, γνωρίζουμε ως αιτία την έλλειψη κάποιων χημικών στοιχείων στον εγκέφαλο. Αν όμως οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας ελευθερώνουν κάποιες χημικές ουσίες στον εγκέφαλό μας, δεν θα μπορούσαν οι ασθενείς με τη σωστή καθοδήγηση να αλλάξουν τα συναισθήματά του, άρα συνεπώς και τη χημεία του εγκεφάλου τους;
Ναι, λένε οι υποστηρικτές της θεωρίας. Δεν χρειάζεστε εξωτερική βοήθεια για να γιατρευτείτε, ισχυρίζονται, γιατί το βιολογικό μας σύστημα είναι απολύτως ικανό για αυτοθεραπεία. Μόνο που δεν γνωρίζουμε με ποιο τρόπο ακριβώς, ενώ κάποιοι δεν το πιστεύουν ή δεν το ρισκάρουν και σωστά πράττουν. Δεν μπορούμε να αφορίσουμε την κλασική ιατρική, ούτε να την αποκλείσουμε από τη ζωή μας.
Εξάλλου δεν είναι εύκολο να αλλάξουμε τη βιολογία με την πίστη, ίσως γιατί οι περισσότεροι από εμάς δεν πιστεύουμε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Το βέβαιο είναι ότι το φαινόμενο placebo αποδεικνύει, από βιολογική πλευρά τουλάχιστον, πως ό,τι πιστεύουμε πως ισχύει γίνεται εντέλει η πραγματικότητά μας. Θέτει όμως νέα ερωτηματικά: ποια είναι η αληθινή φύση της πραγματικότητας; Πώς μπορούμε να την ορίσουμε; Μήπως ήρθε η ώρα να ξεπεράσουμε τις λάθος πεποιθήσεις μας και να προχωρήσουμε σε μια διαφορετική κατανόηση της πραγματικότητας, που θα μας δώσει νέες δυνατότητες; Ένα είναι βέβαιο, η επιστήμη έχει πολλές ανακαλύψεις να κάνει τα επόμενα χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου