Η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τα κίνητρα, τα συναισθήματα και τις αρχές των δικών μας ανθρώπων αλλά και των αγνώστων, είναι φυσικό ανθρώπινο ταλέντο. Αλλά πώς το κάνουμε;Στην ομιλία αυτή η Ρεβέκκα Σαξ, μοιράζεται μαζί μας, ενδιαφέρουσες εργαστηριακές μελέτες που αποκαλύπτουν τον τρόπο που ο εγκέφαλος σκέφτεται για τις σκέψεις άλλων ανθρώπων και κρίνει τις ενέργειές τους.
Λίγο μεγάλο αλλά νομίζουμε ότι αξίζει τον κόπο να το παρακολουθήσουμε. Για την δική σας ευκολία σας παραθέτουμε αμέσως μετά την απομαγνητοφώνηση της ομιλίας
Σήμερα θα σας μιλήσω για το πρόβλημα του εγκεφάλου των άλλων. Αυτό για το οποίο θα μιλήσω δεν είναι εκείνο το γνωστό φιλοσοφικό πρόβλημα, που ρωτάει: "Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε εάν οι άλλοι άνθρωποι έχουν εγκεφάλους;" Που πάει να πει πως εσείς ίσως έχετε εγκέφαλο, και όλοι οι άλλοι είναι μόνο πειστικά ρομπότ. Αυτό αποτελεί πρόβλημα στη φιλοσοφία. Αλλά για τις ανάγκες της σημερινής ομιλίας, θα δεχτώ ότι πολλοί άνθρωποι στο κοινό έχουν εγκέφαλο, και ότι δε χρειάζεται να ανησυχώ γι' αυτό.
Υπάρχει ένα δεύτερο πρόβλημα που μας είναι ίσως περισσότερο οικείο ως γονείς, καθηγητές, σύζυγοι και λογοτέχνες. Αυτό το πρόβλημα λέει: "Γιατί είναι τόσο δύσκολο να γνωρίζει κανείς, τι θέλει ή τι σκέφτεται κάποιος άλλος;" Ή μάλλον ειδικότερα, "Γιατί είναι τόσο δύσκολο να αλλάξουμε αυτό που κάποιος άλλος θέλει ή πιστεύει;"
Πιστεύω πως οι λογοτέχνες το έθεσαν με τον καλύτερο τρόπο. Όπως ο Φίλιπ Ροθ που είπε: "Κι όμως, τι πρέπει να κάνουμε με αυτή την ιδιαίτερα σημαντική υπόθεση των άλλων ανθρώπων; Είμαστε όλοι πολύ φτωχά εξοπλισμένοι, για να οραματιστούμε τις εσωτερικές διεργασίες και τους αόρατους στόχους, ο ένας του άλλου." Ως καθηγήτρια και σύζυγος, αυτό είναι, φυσικά, ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζω καθημερινά. Αλλά σας επιστήμονας, ενδιαφέρομαι για ένα διαφορετικό πρόβλημα των άλλων εγκεφάλων κι αυτό πρόκειται να σας παρουσιάσω σήμερα. Και αυτό το πρόβλημα είναι: "Πώς είναι τόσο εύκολο να γνωρίζεις τα μυαλά των άλλων;"
Θ' αρχίσω με μια απεικόνιση, δεν χρειάζεστε σχεδόν καθόλου πληροφορίες, ένα στιγμιότυπο ενός αγνώστου, είναι αρκετό για να μαντέψετε τι σκέφτεται αυτή η γυναίκα, ή αυτός ο άνδρας. Για να το πούμε απλά, η ουσία του ζητήματος είναι ότι η μηχανή που χρησιμοποιούμε για να σκεφτόμαστε άλλους εγκεφάλους, το μυαλό μας, είναι φτιαγμένο από κομμάτια, εγκεφαλικά κύτταρα, που μοιραζόμαστε με όλα τα άλλα ζώα, με τις μαϊμούδες και τα ποντίκια, ακόμη και με τα θαλάσσια γαστερόποδα. Παρ' όλα αυτά, τα συνδυάζετε σε ένα συγκεκριμένο δίκτυο, και το αποτέλεσμα είναι η ικανότητα της συγγραφής του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας. Ή για να το θέσουμε όπως ο Άλαν Γκρίνσπαν: "Ξέρω ότι νομίζεις πως κατάλαβες αυτό που νομίζεις πως είπα, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι συνειδητοποιείς πως αυτό που άκουσες δεν είναι αυτό που εννοούσα". (Γέλια)
Η εργασία του πεδίου μου, της γνωσιακής νευροεπιστήμης, είναι να ζυγίζει αυτές τις ιδέες, μια σε κάθε χέρι, και να προσπαθεί να κατανοήσει πώς μπορείς να συνδυάσεις απλές μονάδες, απλά μηνύματα στο χώρο και στο χρόνο, σε ένα δίκτυο, και να εξάγεις αυτήν την εκπληκτική ανθρώπινη ικανότητα να σκέφτεται για εγκεφάλους. Θα σας πω τρία πράγματα γι' αυτό σήμερα. Προφανώς το όλο έργο είναι τεράστιο. Θα σας πω για τα πρώτα λίγα βήματά μας, για την ανακάλυψη ενός ιδιαίτερου τμήματος του εγκεφάλου, που σκέφτεται τις σκέψεις των άλλων ανθρώπων. Μερικές παρατηρήσεις μας πάνω στην αργή εξέλιξη αυτού του συστήματος καθώς μαθαίνουμε πώς να κάνουμε αυτή τη δύσκολη δουλειά. Τέλος, θα σας δείξω ότι μερικές από τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, στο πώς κρίνουμε τους άλλους, μπορούν να εξηγηθούν, λόγω διαφορών σε αυτό το εγκεφαλικό σύστημα.
Το πρώτο που θέλω να σας πω είναι ότι υπάρχει μια περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο, στο μυαλό σας, που η δουλειά του είναι να σκέφτεται τις σκέψεις των άλλων ανθρώπων. Αυτή είναι μια εικόνα του. Ονομάζεται Δεξιά Κροταφο-Βρεγματική Σύνδεση. Βρίσκεται πάνω και πίσω από το δεξί αυτί σας. Αυτό είναι το εγκεφαλικό τμήμα που χρησιμοποιήσατε όταν είδατε τις εικόνες που σας έδειξα, ή όταν διαβάσατε το Ρωμαίο και την Ιουλιέτα, ή όταν προσπαθήσατε να καταλάβετε τον Άλαν Γκρίνσπαν. Δεν το χρησιμοποιείτε για να επιλύετε άλλου είδους προβλήματα λογικής. Αυτή η εγκεφαλική περιοχή λοιπόν, ονομάζεται RTPJ. Και αυτή η εικόνα δείχνει τη μέση ενεργοποίησή του σε μια ομάδα αυτών που ονομάζουμε τυπικούς ενήλικες ανθρώπους. Είναι προπτυχιακοί φοιτητές του MIT. (Γέλια)
Το επόμενο πράγμα που θέλω να σας πω γι' αυτό το εγκεφαλικό σύστημα είναι πως παρόλο που εμείς οι ενήλικες άνθρωποι είμαστε καλοί στο να καταλαβαίνουμε άλλους εγκεφάλους, δεν ήμασταν πάντοτε έτσι. Τα παιδιά χρειάζονται πολύ χρόνο μέχρι να σπάσουν το σύστημα. Θα σας δείξω λίγη από αυτήν τη μακρά, εκτεταμένη διεργασία. Το πρώτο που θα σας δείξω, είναι η διαφορά ανάμεσα στις ηλικίες των τριών και των πέντε ετών, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν να κατανοούν ότι κάποιος άλλος μπορεί να έχει αντιλήψεις διαφορετικές από τις δικές τους. Θα σας δείξω ένα πεντάχρονο που του δίνεται ένας τυπικός γρίφος που ονομάζουμε "γρίφο της εσφαλμένης αντίληψης".
Βίντεο: Αυτός είναι ο πρώτος πειρατής. Το όνομά του είναι Ιβάν. Και ξέρεις τι αρέσει στους πειρατές;
Λατρεύουν τα σάντουιτς με τυρί.
Παιδί: Τυρί; Τρελαίνομαι για τυρί!
Ρ.Σ: Ναι! Έτσι ο Ιβάν έχει αυτό το σάντουιτς με τυρί και λέει: "Μιαμ μιαμ μιαμ! Λατρεύω τα σάντουιτς με τυρί". Ο Ιβάν τοποθετεί το σάντουιτς εδώ, πάνω στο πειρατικό σεντούκι. Και λέει: "Ξέρετε τι; Χρειάζομαι κάτι να πιω με το γεύμα μου". Έτσι ο Ιβάν, πηγαίνει να πάρει κάτι να πιει. Και όσο λείπει ο Ιβάν φυσάει αέρας, και ρίχνει το σάντουιτς στο γρασίδι. Τώρα έρχεται ένας δεύτερος πειρατής. Αυτός λέγεται Τζόσουα. Και του Τζόσουα του αρέσουν πολύ τα σάντουιτς με τυρί. Έχει κι αυτός ένα σάντουιτς και λέει: "Μιαμ μιαμ μιαμ! Λατρεύω τα σάντουιτς με τυρί". Τοποθετεί το σάντουιτς του εδώ πάνω στο πειρατικό σεντούκι.
Παιδί: Άρα αυτό είναι το δικό του.
Ρ.Σ: Αυτό είναι του Τζόσουα, σωστά.
Παιδί: Άρα του Ιβάν βρίσκεται στο έδαφος.
Ρ.Σ: Αυτό είναι πολύ σωστό.
Παιδί: Άρα δε θα ξέρει ποιο είναι το δικό του.
Ρ.Σ: Α, τώρα ο Τζόσουα πηγαίνει να πάρει κάτι να πιει. Ο Ιβάν επιστρέφει και λέει: "Θέλω το σάντουιτς μου". Ποιο σάντουιτς νομίζεις ότι θα πάρει ο Ιβάν;
Παιδί: Νομίζω ότι θα πάρει αυτό.
Ρ.Σ: Ναι, πιστεύεις ότι θα πάρει αυτό; Ωραία, για να δούμε. Ω ναι, είχες δίκιο. Αυτό πήρε.
Αυτό είναι ένα πεντάχρονο που καταλαβαίνει ξεκάθαρα ότι οι άλλοι άνθρωποι μπορεί να έχουν εσφαλμένες αντιλήψεις και ποιες είναι οι συνέπειες των πράξεών τους. Τώρα θα σας δείξω ένα τρίχρονο παιδί που του δόθηκε ο ίδιος γρίφος.
Βίντεο: Ρ.Σ: Και ο Ιβάν λέει: "Θέλω το σάντουιτς μου". Ποιο σάντουιτς θα πάρει; Πιστεύεις ότι θα πάρει εκείνο; Ας δούμε τι θα συμβεί. Ας δούμε τι κάνει. Ο Ιβάν έρχεται. Και λέει: "Θέλω το σάντουιτς μου". Και παίρνει αυτό. Ουπς, γιατί πήρε αυτό;
Παιδί: Το δικό του ήταν στο γρασίδι.
Το τρίχρονο παιδί κάνει δύο πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Προβλέπει ότι ο Ιβάν θα πάρει το σάντουιτς που είναι στ' αλήθεια δικό του. Έπειτα, όταν βλέπει τον Ιβάν να παίρνει το σάντουιτς από εκεί που άφησε το δικό του, όπου θα λέγαμε ότι παίρνει αυτό επειδή νομίζει ότι είναι το δικό του, το τρίχρονο παιδί, βρίσκει μια διαφορετική εξήγηση. Δεν παίρνει το δικό του σάντουιτς επειδή δεν το θέλει, επειδή τώρα είναι βρώμικο στο έδαφος. Αυτός είναι ο λόγος που πήρε το άλλο σάντουιτς. Φυσικά η εξέλιξη του εγκεφάλου δε σταματά στα πέντε. Μπορούμε να δούμε την πορεία αυτής της διαδικασίας εκμάθησης του να σκεφτόμαστε τις σκέψεις των άλλων ανεβάζοντας τον πήχη και ζητώντας από τα παιδιά τώρα, όχι μια πρόβλεψη της πράξης, αλλά μια ηθική κρίση. Πρώτα θα σας δείξω το τρίχρονο ξανά.
Βίντεο: Ρ.Σ. Είναι ο Ιβάν άτακτος και κακός που πήρε το σάντουιτς του Τζόσουα;
Παιδί: Ναι.
Ρ.Σ: Πρέπει ο Ιβάν να τιμωρηθεί που πήρε το σάντουιτς του Τζόσουα;
Παιδί: Ναι.
Ίσως δεν είναι παράξενο που πιστεύει πως ήταν κακία του Ιβάν να πάρει το σάντουιτς του Τζόσουα, αφού πιστεύει ότι ο Ιβάν πήρε το σάντουιτς του Τζόσουα για να αποφύγει να φάει το βρώμικο δικό του. Αλλά τώρα θα σας δείξω το πεντάχρονο. Θυμηθείτε ότι ο πεντάχρονος κατανοούσε πλήρως γιατί ο Ιβάν πήρε το σάντουιτς του Τζόσουα.
Βίντεο: Ρ.Σ: Ήταν ο Ιβάν άτακτος και κακός που πήρε το σάντουιτς του Τζόσουα;
Παιδί: Εμ, ναι.
Μόλις στην ηλικία των επτά ετών πρόκειται να πάρουμε μια απάντηση που να θυμίζει ενήλικα.
Βίντεο: Ρ.Σ. Πρέπει ο Ιβάν να τιμωρηθεί που πήρε το σάντουιτς του Τζόσουα;
Παιδί: Όχι, ο άνεμος θα έπρεπε να τιμωρηθεί.
Λέει πως θα έπρεπε να τιμωρηθεί ο άνεμος που μπέρδεψε τα σάντουιτς. (Γέλια)
Αυτό που ξεκινήσαμε να κάνουμε στο εργαστήριό μου, είναι να βάζουμε παιδιά στον εγκεφαλικό τομογράφο και να αναρωτιόμαστε τι συμβαίνει στον εγκέφαλό τους καθώς αναπτύσσουν αυτή την ικανότητα να αναλύουν τις σκέψεις των άλλων. Καταρχήν, στα παιδιά βλέπουμε την ίδια εγκεφαλική περιοχή, την RTPJ, να χρησιμοποιείται καθώς τα παιδιά σκέφτονται τις σκέψεις των άλλων. Αλλά δεν συμβαίνει με τον ίδιο τρόπο, όπως στον εγκέφαλο των ενηλίκων.
Στους ενήλικες, όπως σας είπα, αυτό το εγκεφαλικό τμήμα, είναι εντελώς εξειδικευμένο. Δεν κάνει τίποτ' άλλο, από το να αναλύει τις σκέψεις άλλων ανθρώπων. Στα παιδιά αυτό συμβαίνει πολύ λιγότερο, όταν βρίσκονται στις ηλικίες από πέντε έως οκτώ, το ηλικιακό φάσμα δηλαδή, που μόλις σας παρουσίασα. Στην πραγματικότητα εάν κοιτάξουμε στις ηλικίες από οκτώ έως έντεκα, μπαίνοντας στην πρώιμη εφηβεία, δεν έχουν αναπτύξει ακόμη την εγκεφαλική αυτή περιοχή όπως οι ενήλικες. Αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι πως κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας αλλά και της εφηβείας, το γνωστικό σύστημα, η ικανότητα του εγκεφάλου μας να αντιλαμβάνεται άλλους εγκεφάλους, και το εγκεφαλικό σύστημα που το υποστηρίζει, συνεχίζουν αργά να αναπτύσσονται.
Φυσικά, όπως πιθανώς γνωρίζετε, ακόμη και στην ενηλικιότητα, οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς το πόσο καλοί είναι στο να σκέπτονται άλλους εγκεφάλους, στο πόσο συχνά το εφαρμόζουν και με πόση ακρίβεια. Αυτό που θέλαμε να δούμε ήταν εάν οι διαφορές μεταξύ ενηλίκων, ως προς την ανάλυση άλλων εγκεφάλων θα μπορούσε να εξηγηθεί λόγω διαφορών στο συγκεκριμένο εγκεφαλικό τμήμα. Το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να δώσουμε σε ενήλικες μια παραλλαγή του γρίφου των πειρατών, που δώσαμε στα παιδιά. Θα σας δείξω αυτή την παραλλαγή τώρα.
Έτσι, η Γκρέις και η φίλη της επισκέπτονται ένα εργοστάσιο χημικών και κάνουν ένα διάλειμμα για καφέ. Η φίλη της Γκρέις θέλει ζάχαρη στον καφέ της. Η Γκρέις πηγαίνει να φτιάξει τον καφέ και βρίσκει ένα δοχείο δίπλα στην καφετιέρα που περιέχει μια λευκή σκόνη που είναι ζάχαρη. Αλλά η ετικέτα της σκόνης γράφει: "Θανατηφόρο Δηλητήριο". Έτσι η Γκρέις σκέφτεται πως αυτή η σκόνη είναι ένα θανατηφόρο δηλητήριο. Και τη βάζει στον καφέ της φίλης της. Η φίλη της πίνει τον καφέ και δεν παθαίνει τίποτα.
Πόσοι άνθρωποι πιστεύουν πως ήταν ηθικά επιτρεπτό για την Γκρέις να βάλει τη σκόνη στον καφέ; Εντάξει, ωραία. (Γέλια) Ρωτήσαμε τους ανθρώπους εάν θα έπρεπε η Γκρέις να κατηγορηθεί σε αυτήν την περίπτωση, που ονομάζουμε αποτυχημένη προσπάθεια βλάβης.
Μπορούμε να τη συγκρίνουμε με μια άλλη περίπτωση όπου όλα στον πραγματικό κόσμο είναι τα ίδια. Η σκόνη είναι ζάχαρη, αλλά διαφέρει αυτό που σκέφτεται η Γκρέις. Τώρα σκέφτεται ότι η σκόνη είναι ζάχαρη. Και ίσως εύλογα, εάν η Γκρέις πιστεύει ότι η σκόνη είναι ζάχαρη και τη βάλει στον καφέ της φίλης της, οι άνθρωποι λένε πως δεν πρέπει να κατηγορηθεί καθόλου. Ενώ εάν πιστεύει ότι η σκόνη είναι δηλητήριο, παρόλο που στην πραγματικότητα είναι ζάχαρη, τώρα οι άνθρωποι λένε ότι είναι ένοχη, παρόλο που αυτό που συνέβη στον πραγματικό κόσμο είναι ακριβώς το ίδιο.
Λένε μάλιστα ότι της αξίζει περισσότερο φταίξιμο σε αυτήν την περίπτωση, την αποτυχημένη προσπάθεια βλάβης, παρά στην άλλη περίπτωση, την οποία ονομάζουμε ατύχημα. Όταν δηλαδή, η Γκρέις σκέφτηκε ότι η σκόνη ήταν ζάχαρη, επειδή το έγραφε στην ετικέτα και βρισκόταν δίπλα στη μηχανή του καφέ, αλλά στην πραγματικότητα ήταν δηλητήριο. Έτσι, παρόλο που όταν η σκόνη ήταν δηλητήριο, η φίλη ήπιε τον καφέ και πέθανε, οι άνθρωποι λένε ότι η Γκρέις έχει λιγότερη ευθύνη σε αυτήν την περίπτωση, όταν αθώα πίστευε πως ήταν ζάχαρη, παρά στην άλλη περίπτωση, όταν πίστευε πως ήταν δηλητήριο, και δεν προκλήθηκε βλάβη.
Αν και οι απόψεις διίστανται λίγο ως προς το πόση ακριβώς ευθύνη έχει η Γκρέις στην περίπτωση του ατυχήματος. Κάποιοι νομίζουν πως έχει μεγαλύτερη υπαιτιότητα, και κάποιοι άλλοι, λιγότερη. Αυτό που πρόκειται να σας δείξω είναι αυτό που συνέβη όταν κοιτάξαμε μέσα στους εγκεφάλους των ανθρώπων καθώς έκαναν αυτές τις κρίσεις. Αυτό που σας δείχνω, από αριστερά προς τα δεξιά, είναι πόση δραστηριότητα υπήρχε στο εγκεφαλικό τμήμα. Και από πάνω προς τα κάτω, πόση ευθύνη καταλόγισαν οι άνθρωποι στην Γκρέις.
Μπορείτε να δείτε αριστερά όταν υπάρχει μικρή δραστηριότητα στην εγκεφαλική περιοχή, οι άνθρωποι έδωσαν μικρή σημασία στην αθώα πίστη της και είπαν πως είχε μεγάλη ευθύνη για το ατύχημα. Ενώ, δεξιά, όπου υπάρχει μεγάλη δραστηριότητα, οι άνθρωποι πρόσεξαν περισσότερο την αθώα της εντύπωση, και είπαν πως της αναλογούσε λιγότερη ευθύνη για την πρόκληση του ατυχήματος.
Αυτό είναι καλό αλλά φυσικά αυτό που θα θέλαμε είναι ένας τρόπος να παρέμβουμε με κάποια λειτουργία σε αυτή την εγκεφαλική περιοχή, και να δούμε εάν μπορούμε να αλλάξουμε την ηθική κρίση των ανθρώπων. Έχουμε πράγματι τέτοιο εργαλείο. Λέγεται Δια-Κρανιακή Μαγνητική Διέγερση, ή TMS. Αυτή η συσκευή μας επιτρέπει να περάσουμε έναν μαγνητικό παλμό μέσα από το κρανίο κάποιου, προς μια μικρή περιοχή του εγκεφάλου του, και προσωρινά να αποδιοργανώσουμε τη λειτουργία των νευρώνων αυτής της περιοχής.
Θα σας δείξω ένα δοκιμαστικό. Αυτός είναι ένας μαγνητικός παλμός. Θα σας δείξω τι πρόκειται να συμβεί εάν βάλουμε ένα κέρμα επάνω στη συσκευή. Όταν ακούτε κλικ, βάζουμε τη μηχανή σε λειτουργία. Τώρα θα εφαρμόσω τον ίδιο παλμό στον εγκέφαλό μου, στο κομμάτι του εγκεφάλου μου που ελέγχει την κίνηση του χεριού μου. Δεν υπάρχει φυσική δύναμη, μόνο ένας μαγνητικός παλμός.
Γυναίκα: -Έτοιμη; Ρεβέκκα Σαξ: -Ναι.
Ωραία, προκαλεί μια μικρή ακούσια σύσπαση στο χέρι μου αυτός ο μαγνητικός παλμός στον εγκέφαλό μου. Και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον ίδιο παλμό, στο τμήμα RTPJ, για να δούμε εάν μπορούμε να αλλάξουμε τις ηθικές κρίσεις των ανθρώπων. Αυτές είναι οι κρίσεις που σας έδειξα προηγουμένως, οι φυσικές ηθικές κρίσεις των ανθρώπων. Έπειτα μπορούμε να εφαρμόσουμε TMS στο RTPJ και να δούμε πώς αλλάζουν οι ηθικές κρίσεις των ατόμων. Καταρχήν, οι άνθρωποι μπορούν γενικά να ολοκληρώσουν αυτήν την αποστολή.
Έτσι η κρίσεις τους σε αυτήν την περίπτωση όταν όλα ήταν φυσιολογικά παραμένουν οι ίδιες. Λένε πως δεν έχει ευθύνη. Αλλά στην περίπτωση της αποτυχημένης προσπάθειας βλάβης, όπου η Γκρέις πίστευε πως ήταν δηλητήριο, παρόλο που ήταν ζάχαρη, οι άνθρωποι τώρα λένε περισσότερο ότι ήταν εντάξει, ότι έχει λιγότερη ευθύνη που έβαλε τη σκόνη στον καφέ.
Και στην περίπτωση του ατυχήματος, όπου πίστευε πως ήταν ζάχαρη, αλλά στην πραγματικότητα ήταν δηλητήριο και προκάλεσε θάνατο, τώρα οι άνθρωποι λένε πως είναι λιγότερο εντάξει και έχει περισσότερη ευθύνη. Συνοψίζοντας, σήμερα σας είπα ότι οι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα προικισμένοι ώστε να αντιλαμβάνονται τις σκέψεις των άλλων.
Έχουμε ένα ειδικό εγκεφαλικό σύστημα που μας επιτρέπει να σκεφτόμαστε αυτά που σκέφτονται οι άλλοι. Το σύστημα χρειάζεται πολύ χρόνο για να αναπτυχθεί, αργά κατά την περίοδο της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας. Αλλά ακόμη και κατά τη διάρκεια της ενηλικιότητας, οι διαφορές σ' αυτήν την εγκεφαλική περιοχή, μπορούν να εξηγήσουν τις διαφορές μεταξύ των ενηλίκων στον τρόπο που σκέφτονται και κρίνουν τους άλλους ανθρώπους.
Θέλω όμως να δώσω τον τελευταίο λόγο στους λογοτέχνες. Στον Φίλιπ Ροθ που έκλεισε λέγοντας: "Γεγονός παραμένει ότι το να κάνεις τους ανθρώπους σωστούς δεν είναι το σημαντικότερο στη ζωή, έτσι κι αλλιώς. Το να τους κάνεις να σφάλλουν είναι που έχει αξία. Να σφάλλουν, να σφάλλουν και να σφάλλουν, και έπειτα τώρα που το ξανασκέφτομαι, να σφάλλουν και πάλι". Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)
Κρις Άντερσον: Όταν λες ότι άρχισες να χρησιμοποιείς μαγνητικούς παλμούς για να αλλάξεις τις ηθικές κρίσεις των ανθρώπων, αυτό ακούγεται ανησυχητικό. (Γέλια) Πες μου σε παρακαλώ ότι δεν δέχεσαι τηλεφωνήματα από το Πεντάγωνο ας πούμε.
Ρεβέκκα Σαξ: Δεν δέχομαι. Εννοώ, τηλεφωνούν, αλλά δεν δέχομαι τα τηλεφωνήματα. (Γέλια)
Κ.Α.: Τηλεφωνούν στ' αλήθεια; Τότε, πραγματικά, πραγματικά, θα πρέπει να μένεις ξάγρυπνη κάποιες φορές τη νύχτα και να αναρωτιέσαι που οδηγεί αυτή η εργασία. Θέλω να πω, είσαι ένα υπέροχο πλάσμα. Αλλά κάποιος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτή τη γνώση στο μέλλον χωρίς τη χρήση θαλάμου βασανιστηρίων να κάνει πράξεις για τις οποίες οι άνθρωποι εδώ ανησυχούν.
Ναι, ανησυχούμε γι' αυτό. Πρέπει να πω δυο πράγματα για το TMS. Δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε κάποιον χωρίς να το γνωρίζει. Δεν αποτελεί κρυφή τεχνολογία. Είναι πολύ δύσκολο μάλιστα να εξάγεις αυτές τις μικρές αλλαγές. Οι αλλαγές που σας έδειξα είναι εντυπωσιακές για μένα, εξ' αιτίας όσων μας λένε για τις λειτουργίες του εγκεφάλου. Αλλά είναι συγκριτικά μικρές στην κλίμακα των ηθικών κρίσεων που κάνουμε στην πραγματικότητα.
Αυτό που αλλάξαμε δεν ήταν οι ηθικές κρίσεις των ανθρώπων όταν αποφασίζουν τι να κάνουν, όταν κάνουν επιλογές δράσης. Τροποποιήσαμε την ικανότητά τους να κρίνουν τις πράξεις άλλων ανθρώπων. Θεωρώ αυτό που κάνω όχι σαν να μελετώ τον κατηγορούμενο σε μια ποινική δίκη, αλλά σαν να μελετώ τους ενόρκους.
Κ.Α.: Πρόκειται η εργασία σου να οδηγήσει σε συστάσεις στην παιδεία, ώστε να γαλουχήσει μια γενιά παιδιών ικανών να κάνουν πιο δίκαιες ηθικές κρίσεις;
Ρ.Σ.: Αυτή είναι μια από τις πλέον ιδανικές ελπίδες μου. Όλο το ερευνητικό πρόγραμμα των διακριτών τμημάτων του ανθρώπινου εγκεφάλου, είναι νέο. Μέχρι πρόσφατα, αυτά που ξέραμε για τον εγκέφαλο ήταν όσα ο εγκέφαλος κάθε άλλου ζώου μπορούσε να κάνει. Μπορούσαμε να τα μελετάμε σε μοντέλα ζώων. Γνωρίζαμε πώς βλέπει ο εγκέφαλος και πώς ελέγχει το σώμα, πώς ακούνε και πώς νιώθουν. Η έρευνα του εγκεφάλου για την κατανόηση της λειτουργίας των αποκλειστικά ανθρώπινων συμπεριφορών, την εκμάθηση γλώσσας και αφηρημένων εννοιών, και την κατανόηση των σκέψεων άλλων ανθρώπων, όλα αυτά είναι νέα. Δεν γνωρίζουμε ακόμη ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής της κατανόησης.
Κ.Α.: Έχω μια τελευταία ερώτηση. Υπάρχει αυτό που ονομάζουμε "το δύσκολο πρόβλημα της συνείδησης" που απασχολεί πολλούς ανθρώπους. Η αίσθηση ότι μπορούμε να καταλάβουμε γιατί λειτουργεί ο εγκέφαλος, ίσως. Αλλά γιατί θα πρέπει κάποιος να νιώθει οτιδήποτε; Γιατί μοιάζει να είναι αναγκαίο να αισθανόμαστε πράγματα για να λειτουργήσουμε; Είσαι μια λαμπρή νέα νευροεπιστήμονας. Θέλω να πω, τι πιθανότητες υπάρχουν κάποια στιγμή στην καριέρα σου κάποιος, εσύ ή κάποιος άλλος, να κάνει ένα ριζοσπαστικό επιστημονικό άλμα στην κατανόηση αυτού που μοιάζει ως άλυτο πρόβλημα.
Ρ.Σ.: Εύχομαι να γίνει. Αλλά πιθανότατα δεν θα συμβεί.
Κ.Α.: Γιατί;
Ρ.Σ.: Δεν το λένε "το δύσκολο πρόβλημα της συνείδησης" χωρίς λόγο. (Γέλια)
Κ.Α.: Καλή απάντηση. Ρεβέκκα Σαξ, σ' ευχαριστώ πολύ. Ήταν φανταστικό. (Χειροκρότημα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου