Αν το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό ακούγοντας τη λέξη «διαλογισμός» είναι παππούδες με ξυρισμένα κεφάλια και πορτοκαλί ρόμπες ή χίπηδες τυλιγμένους σε σύννεφα καπνών από αρωματικά στικ, μάλλον δεν έχεις δει πέρα από αυτές τις κλισέ εικόνες (όχι πως είναι πέρα για πέρα αναληθείς πάντως). Ο διαλογισμός δεν συνδέεται per se ούτε με την θρησκεία, ούτε με την πνευματικότητα.
Ο διαλογισμός είναι ένα είδος νοητικής εκπαίδευσης η οποία επικεντρώνεται στο να φέρεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου στην επιφάνεια και την πλήρη συνειδητότητα. Έχει να κάνει με το ποιός είσαι και ποιά είναι η θέση σου στον κόσμο και σε διδάσκει να εκτιμάς το κάθε λεπτό, γι’ αυτό ακριβώς που είναι, όπως ακριβώς είναι. Όπως ακριβώς ασκείς τους μύες σου για να τους δυναμώσεις, έτσι ακριβώς και ο διαλογισμός, ασκεί τον πιο μυστήριο και ανεξιχνίαστο όργανο του σώματός σου: τον εγκέφαλο, και συγκεκριμένα το νου.
Η φιλοσοφία των Βουδιστών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το διαλογισμό, καθώς γνωρίζουν αιώνες τώρα τα οφέλη του για το σώμα, το μυαλό και την ψυχή, μα μόλις τα τελευταία χρόνια οι επιστημονικές μελέτες αποφάσισαν να αναλύσουν λίγο περισσότερο τις συνέπειες που έχει ο καθημερινός διαλογισμός στη ζωή των ατόμων. Μερικές από αυτές είναι: η μείωση του στρες, η βελτίωση της προσοχής και της παραγωγικότητας, η όξυνση της μνήμης και της δημιουργικότητας καθώς και η ενίσχυση θετικών συναισθημάτων του ατόμου απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο που το περικλείει.
Τι συμβαίνει στο μυαλό την ώρα του διαλογισμού;
Βάση ερευνών έχει διαπιστωθεί πως ο διαλογισμός αυξάνει την φαιά ουσία του εγκεφάλου, ιδίως σε περιοχές που σχετίζονται με τον έλεγχο των μυών, την αισθητηριακή αντίληψη, τη μνήμη, τα συναισθήματα και την ομιλία. Σε μελέτη του που πραγματοποιήθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, διαπιστώθηκε πως άτομα που διαλογίζονταν τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα για 8 εβδομάδες αύξησαν την πυκνότητα της γκρίζας ύλης του ιππόκαμπού τους (το τμήμα εκείνο του εγκεφάλου που σχετίζεται με την μάθηση και τη μνήμη), ενώ στις μαγνητικές τους τομογραφίες φάνηκε μια αξιοπρόσεκτη μείωση της φαιά ουσίας της αμυγδαλής (περιοχή που συνδέεται με το άγχος και το στρες).
Ταυτόχρονα η συστηματική ενσυναίσθηση, η κατάσταση δηλαδή που βρισκόμαστε κατά τη διάρκεια του διαλογισμού, μπορεί, σύμφωνα με μελέτες, να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή κάποιου εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ο παράγων «Ευτυχία»
Αν και δεν έχει αποδειχθεί πλήρως, ανεπίσημα στοιχεία δείχνουν πως ο διαλογισμός μπορεί να επηρεάσει την αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε τα πράγματα πιο καθαρά (συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μας), να νιώσουμε πιο ήρεμοι και να αξιολογήσουμε τα ουσιώδη πράγματα της ζωής μας.
Η vipassana, η πρακτική δηλαδή του διαλογισμού εκείνου που έχει ως βάση την επίγνωση και την ενσυναίσθηση, είναι η καρδιά του βουδιστικού διαλογισμού και η πιο διαδεδομένη πρακτική του γενικά. Δίνει έμφαση στη γνώση και τη συνειδητότητα της κάθε στιγμής, εμπειρίας και πτυχής της ζωής μας. Μερικοί αναφέρονται σε αυτή ως «η τέχνη της ζωής» (“the art of living”), το να ξυπνήσεις δηλαδή τον εαυτό σου από τον αυτόματο πιλότο, να ανακαλύψεις από την αρχή τον αληθινό σου εαυτό, να είσαι παρών στο παρόν και να βρεις τον τρόπο να ζεις με περισσότερη σύνεση, στοργή και ουσία.
Ξεκινώντας
Για να μπορέσεις να διαλογιστείς σωστά βρες ένα ήσυχο δωμάτιο με λίγους αισθητικούς περισπασμούς. Αν θέλεις βάλε ένα ξυπνητήρι 5 (10 ή 15) λεπτά αργότερα και κάθισε σε μια αναπαυτική θέση στο πάτωμα ή μια καρέκλα. Οι Βουδιστές μοναχοί συνηθίζουν να λένε: «Κάθισε με την ήρεμη αξιοπρέπεια ενός βασιλιά ή μιας βασίλισσας». Απλά θυμήσου να κρατάς το σώμα σου σε όρθια θέση, χωρίς όμως να το ζορίζεις. Ακούμπησε τα χέρια απαλά στα γόνατα, χαλάρωσε τους ώμους, διεύρυνε το στέρνο σου και μαλάκωσε την κοιλιά.
Κλείσε τα μάτια και στρέψε την προσοχή στην αναπνοή σου χωρίς να προσπαθείς να την κατευθύνεις. Απλά παρατήρησέ την. Η αναπνοή είναι η άγκυρά σου στο τώρα και θα σε καθοδηγήσει πίσω σε αυτό, απο τις φευγαλαίες περιπλάνησεις του νου σου. Ως αρχάρια μπορείς επίσης να μετρήσεις τις ανάσες σου. Μέτρα κάθε εισπνοή και εκπνοή και όταν φτάσεις στο 10 ξαναξεκίνα από την αρχή. Αυτή η διαδικασία θα βοηθήσει να συνδέσεις το μυαλό με την αναπνοή σου, ειδικά στην αρχή όπου οι φευγαλαίες σκέψεις μπορεί να αποσπάσουν την συγκέντρωσή σου. Κάθε φορά που πιάνεις τον εαυτό σου να επεξεργάζεται μια από αυτές, ξαναξεκίνα να μετράς από το 1. Στο τέλος θα είσαι σε θέση να ακολουθείς την αναπνοή σου χωρίς να χρειαστεί να μετράς.
Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τύποι διαλογισμού. Μπορείς να διαλέξεις να καθίσεις, να ξαπλώσεις ή ακόμη και να περπατάς ή να τρέχεις. Μπορείς να παρακολουθείς το τρεμόπαιγμα της φλόγας ενός κεριού ή να λες το δημοφιλές μάντρα «οhm». Πειραματίσου κα δεν ποια πρακτική σου ταιριάζει καλύτερα.
Τι να περιμένεις:
Κατά τη διάρκεια του διαλογισμού μπορεί να αντιμετωπίσεις μια ευρεία γκάμα συναισθημάτων, από απογοήτευση, νύστα και ανία, μέχρι φόβο, άγχος, πόνο ή και θυμό, μα να θυμάσαι πως είναι φυσιολογικά και αναμενόμενα. Αναγνώρισέ τα και στη συνέχεια άστα να σε προσπεράσουν. Μπορεί επίσης να πιάσεις τον εαυτό σου να αποσπάται από τις προσδοκίες που έχει για αυτή την εμπειρία και το πώς νομίζεις πως θα έπρεπε να είναι. Αυτό που έχεις να κάνεις είναι απλά να τα αντιληφθείς με επίγνωση και να τα αφήσεις να σε προσπεράσουν. Σκοπός σου δεν είναι να αντιδράσεις, αλλά να παρατηρήσεις.
Μπορείς να φανταστείς πως είσαι ένα βότσαλο σε ένα ρυάκι σκέψεων. Σιγά σιγά θα είσαι τόσο σταθερή στον πυρήνα σου που οι σκέψεις αυτές θα γλιστράνε από πάνω σου, όπως το νερό πάνω από το βότσαλο. Για να το κάνεις αυτό πρέπει να απαλλαγείς σταδιακά από την αυτοκριτική καθ’ όλη τη διάρκεια του διαλογισμού και στην αρχή δεν θα είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται.
Θα πιάσεις το μυαλό σου να περιπλανάται και να περισπάται πάρα πολλές φορές. Σκοπός σου δεν είναι να αποτρέψεις το μυαλό σου από αυτή τη περιπλάνηση, αλλά να το φέρεις πίσω στο παρόν όταν το αντιληφθείς. Όταν ακούσεις το ξυπνητήρι, άνοιξε αργά τα μάτια σου και συνέχισε τη μέρα σου κανονικά. Με τον καιρό όμως θα παρατηρήσεις μερικές "μαγικές" αλλαγές στην καθημερινότητά σου και το πώς την αντιλαμβάνεσαι.
Πίσω από τις ανάσες
Καθώς θα εξασκείς συστηματικά το διαλογισμό, θα επικεντρώνεσαι με μεγαλύτερη ευκολία στις ανάσες και θα φέρνεις τον εαυτό σου στην κατάσταση ηρεμίας και ενσυναίσθησης πολύ πιο γρήγορα. Αυτό θα σε βοηθήσει να φέρεις αυτό το state of being στην καθημερινή σου ζωή. Θα αρχίσεις να αντιλαμβάνεσαι πολύ πιο άμεσα το σώμα σου, τις εντάσεις που φέρει, τον πόνο, την ενέργειά του, πράγματα που μέχρι τότε η πολυάσχολη ζωή σου δεν σου επέτρεπε να αντιληφθείς. Μ’ αυτό τον τρόπο θα μπορέσεις με μεγαλύτερη ευκολία να απαλλαγείς από οτιδήποτε αρνητικό που ζημιώνει την ψυχή και το σώμα σου. Τα οφέλη του διαλογισμού εξ άλλου δεν είναι τόσο έκδηλα κατά τη διάρκεια εξάσκησής του, αλλά περισσότερο στο πώς επηρεάζουν σφαιρικά την υπόλοιπη καθημερινή μας ζωή, όπως το πώς επιλέγεις να μιλάς και να φέρεσαι στον εαυτό σου, πώς μπορείς να ξεκινήσεις από την αρχή αν έχεις σφάλει κάπου και το κυριότερο, τα πράγματα που είναι ουσιαστικά για την δική σου ευτυχία και γαλήνη.
Μια επίσης υπέροχη πρακτική διαλογισμού είναι αυτή της αγάπης και την ευγένειας ("lovingkindness"). Αυτή η πρακτική επικεντρώνεται στα συναισθήματα αγάπης, στοργής και συμπόνιας που έχεις απέναντι στον εαυτό σου, τους αγαπημένους σου, τους ξένους ακόμη και τους εχθρούς σου.
Να θυμάσαι πως ασχέτως με το επίπεδο στο οποίο βρίσκεσαι, αλλά ειδικά όταν είσαι αρχάρια, το σημαντικό είναι να κάνεις το διαλογισμό μέρος της καθημερινότητάς σου, ακόμη κι αν είναι μονάχα για 2 λεπτά την ημέρα. Με τον ίδιο τρόπο που δεσμεύεσαι να ακολουθήσεις ένα συστηματικό πρόγραμμα εξάσκησης, έτσι και στον διαλογισμό, αν θες να δεις αποτελέσματα πρέπει να δεσμευτείς στο πρόγραμμά σου. Σκέψου μόνο πως η ευτυχία και η γαλήνη μπορεί να είναι ζήτημα μονάχα 2 λεπτών από τη ζωή σου. Εσύ θα της γυρίσεις την πλάτη;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου