«Οι άνθρωποι ασχολούνται πάρα πολύ με τα αρνητικά, με ό,τι πάει στραβά. Γιατί να μην προσπαθήσουμε να δούμε τα θετικά, να τα αγγίξουμε και να τα κάνουμε να ανθίσουν;»
Το 1967, ενώ οι Αμερικανοί βομβάρδιζαν χωριά στο Βιετνάμ, επισκέφθηκε τις ΗΠΑ δίνοντας ομιλίες για τη ζωή των χωρικών στην πατρίδα του και αποδεικνύοντας ότι ο «εχθρός» ήταν απλοί, καθημερινοί βιοπαλαιστές. Ο λόγος του άσκησε καταλυτική επιρροή στις θέσεις του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για τον πόλεμο του Βιετνάμ και οδήγησαν στην υποψηφιότητά του για το Νομπέλ Ειρήνης το 1967, το οποίο ωστόσο εκείνη τη χρονιά δεν απονεμήθηκε.
O Thich Nhat Han με τον Martin Luther King
«Πραγματικά πρέπει να κατανοήσουμε τον άνθρωπο που θέλουμε να αγαπήσουμε. Αν σκεφτόμαστε μόνο τον εαυτό μας και τις ανάγκες μας, αγνοώντας τις ανάγκες του άλλου, δεν μπορούμε να αγαπήσουμε»
Η φιλοσοφία του
Πριν εγκαταλείψει το Βιετνάμ, ο Thich Nhat Hanh είχε ιδρύσει μια βουδιστική σχολή, τα μέλη της οποίας αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στον πόλεμο. Στο βιβλίο του «Το θαύμα της επίγνωσης: μια εισαγωγή στον διαλογισμό» (The Miracle of Mindfulness: An Introduction to the Practice of Meditation) ο δάσκαλος παροτρύνει τους μοναχούς της σχολής να ακολουθήσουν την αρχή της μη-βίας ακόμα και αν νιώθουν παρόρμηση για το αντίθετο. Πολύ περισσότερο από πολιτικά ζητήματα ωστόσο, ο Thich Nhat Hanh δίνει πολύτιμα μαθήματα εξετάζοντας τις συνήθειές μας, τις σκέψεις και τις δράσεις που υφαίνουν το προσωπικό μας σύμπαν.
Υπομονή και ηρεμία.
Όταν ήταν δόκιμος μοναχός είχε ως καθήκον να πλένει εκατοντάδες πιάτα με στάχτες και φλοιό καρύδας. Όπως σημειώνει, ο μόνος τρόπος για να καταφέρει να ολοκληρώσει το άχαρο έργο του ήταν να παραμένει συγκεντρωμένος στη δουλειά του χωρίς να σκέφτεται κάτι άλλο. Αυτή του η προσήλωση και η προθυμία τον έκαναν ακόμα και να διασκεδάζει ζώντας κάθε στιγμή στο έπακρο.
Ο Nhat Hanh παραδέχεται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πολύ απασχολημένοι με τα καθημερινά τους προβλήματα για να έχουν επίγνωση και συναίσθηση. Ρωτά ωστόσο, ποια είναι η αξία οποιασδήποτε δραστηριότητας αν γίνεται με θυμό και βιασύνη; Η αυτοσυγκέντρωση, η εγρήγορση, μας επιτρέπει να νιώσουμε γαλήνη κάνοντας ένα βήμα τη φορά. Έτσι ζούμε την κάθε στιγμή ξεχωριστά, δεν σπαταλάμε άσκοπα ενέργεια, η ζωή δεν είναι ένας αδιάκοπος αγώνας.
Πώς μπορούμε όμως να το καταφέρουμε; Δεν είναι εύκολο, καθώς οι σκέψεις μας έχουν την τάση να είναι απείθαρχες και να περιπλανώνται. Υπάρχουν όμως τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν με επιτυχία ακόμα και στις πιο δύσκολες καταστάσεις.
«Ελέγχοντας την αναπνοή αποκτάμε τον έλεγχο του σώματος και του νου μας» υποστηρίζει ο βουδιστής μοναχός. Ακόμα και όταν είμαστε φορτισμένοι ή αγχωμένοι, όταν ο νους μας κατακλύζεται από σκέψεις, πρέπει να επικεντρωνόμαστε συνειδητά στην αναπνοή μας. Όταν παρακολουθούμε τις ανάσες μας μέχρι να βαθύνουν, έχουμε επίγνωση όλων των σκέψεών μας μέχρι, σταδιακά, να υποχωρήσουν και να νιώσουμε ηρεμία και γαλήνη. Όσοι αναπνέουν σωστά μπορούν να παραμείνουν ήρεμοι σε κάθε κατάσταση και κατέχουν το κλειδί για την αναζωογόνηση του σώματος.
Αυτοπαρατήρηση.
Μην αποθαρρύνεστε αν δεν μπορείτε να ηρεμήσετε το νου σας. Αν είναι αδύνατο να διώξετε τις σκέψεις σας, καλό θα είναι να τις παρατηρήσετε και να αναγνωρίσετε την ποιότητά τους: είναι θετικές ή αρνητικές; Ένας άλλος τρόπος για να αποκτήσουμε επίγνωση είναι να επικεντρωνόμαστε σε ό,τι κάνουμε κάθε στιγμή ώστε να εκτιμήσουμε το θαύμα κάθε πράξης. Η επίγνωση δεν επιτυγχάνεται μόνο όταν διαλογιζόμαστε, πρέπει να μας συντροφεύει 24 ώρες το 24ωρο. Να θυμάστε πως πρέπει να δίνουμε την αμέριστη προσοχή μας σε ό,τι κάνουμε κάθε δεδομένη στιγμή και να μην παρασυρόμαστε από σκέψεις για το τι θα κάνουμε αργότερα.
Το χαμόγελο.
Χαμογελάστε τη στιγμή που θα ξυπνήσετε και διατηρήστε το χαμόγελο καθ΄όλη τη διάρκεια της μέρας, όταν έχετε ελεύθερο χρόνο, όταν εκνευρίζεστε, όταν οδηγείτε. Το χαμόγελο μας βοηθά να μην παρασυρόμαστε από τα συναισθήματά μας, μας υπενθυμίζει να απολαμβάνουμε τη στιγμή.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι θαύμα αν περπατάμε στο νερό ή αν πετάμε στον αέρα. Όμως νομίζω ότι το πραγματικό θαύμα είναι να περπατάς στη γη. Κάθε μέρα είμαστε μάρτυρες σε ένα θαύμα που αφήνουμε να περνά απαρατήρητο: τον μπλε ουρανό, τα πράσινα φύλλα, τα γεμάτα περιέργεια μάτια ενός παιδιού, τα δικά μας μάτια… Όλα είναι ένα θαύμα»
Η μέρα της επίγνωσης
Ο Nhat Hanh μας ενθαρρύνει να αφιερώσουμε μια μέρα της εβδομάδας στην πρακτική της επίγνωσης. Αφιερώστε όσο χρόνο απαιτείται για να καθαρίσετε το σπίτι, να κάνετε ένα μπάνιο, μια βόλτα, όλα χωρίς να βιάζεστε, χωρίς να βαρεθείτε, υιοθετώντας αργούς ρυθμούς, απολαμβάνοντας και εστιάζοντας σε κάθε κίνηση, σε κάθε βήμα. Πολύ σύντομα θα παρατηρήσετε τα οφέλη και θα γίνετε πιο αποτελεσματικοί στην καθημερινότητά σας.
Η σημασία του διαλογισμού
Ως νεαρός μοναχός, ο Thich Nhat Hanh έλαβε την οδηγία να διαλογίζεται έχοντας στο νου την εικόνα ενός πτώματος. Στην αρχή δεν ήθελε να το κάνει, αργότερα όμως, έχοντας βιώσει την εμπειρία του πολέμου, εκτίμησε την ανάγκη της συμφιλίωσης και της προετοιμασίας για το θάνατο. «Ο θάνατος είναι κομμάτι της ζωής. Αν δεν ξέρουμε πώς να πεθάνουμε, δεν ξέρουμε πώς να ζήσουμε». Τελικά, μέσα από αυτό το διαλογισμό άρχισε να εκτιμά τα αγαθά της ζωής.
Οι άνθρωποι δεν είναι οντότητες που ταξιδεύουν αλώβητες στο χώρο και στο χρόνο ξεχωριστά από τους συνανθρώπους τους. Υπάρχει αμοιβαιότητα και αλληλεπίδραση μεταξύ μας και όσοι δεν αποδέχονται την ιδέα είναι αποκομμένοι, νιώθουν πόνο, φόβο, έχουν αμφιβολίες και άγχος. Γι΄ αυτό, μια πρόκληση για τον σύγχρονο άνθρωπο είναι να νιώσει συμπόνια για κάποιον που δεν συμπαθεί. Πρώτα όμως, κατά τον Nhat Hanh, πρέπει να ελευθερώσουμε το νου μας. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να δούμε πράγματα που οι άλλοι δεν βλέπουν.
Το Εδώ και Τώρα ή πώς μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο
Ο βουδιστής μοναχός αναφέρει μια ιστορία του Τολστόι με ένα βασιλιά που προσπαθεί να βρει απαντήσεις σε τρία ερωτήματα: Πότε είναι η καλύτερη στιγμή για να δράσω; Ποιο είναι το ιδανικό πρόσωπο για να συνεργαστώ; Ποιο είναι το σημαντικότερο πράγμα που μπορώ να κάνω; Οι απαντήσεις που αποκαλύπτονται στο τέλος ίσως δεν είναι αυτές που θα θέλαμε να ακούσουμε:
Η καλύτερη στιγμή είναι ΤΩΡΑ.
Το ιδανικότερο πρόσωπο είναι αυτό που βρίσκεται δίπλα μας.
Το σημαντικότερο πράγμα είναι να κάνουμε ευτυχισμένο τον διπλανό μας.
Σημασία δεν έχουν οι υψηλοί στόχοι, αλλά πώς μπορείς να βοηθήσεις τώρα, εκεί όπου βρίσκεσαι, λέει ο Nhat Hanh. Αν δεν μπορείς να βοηθήσεις όσους είναι γύρω σου και να τους κάνεις ευτυχισμένους δεν πρόκειται να κάνεις τον κόσμο καλύτερο.
Η λίστα των βιβλίων και των διδαγμάτων του Thich Nhat Hanh είναι ατελείωτη. Πάντα ωστόσο η απλότητα των μηνυμάτων του χαρίζουν μια μοναδική εμπειρία στον αναγνώστη.
Επί της ουσίας ο βουδιστής μοναχός διδάσκει πώς να δώσουμε μια ποιοτική διάσταση σε κάθε στιγμή της ζωής μας ακόμα και όταν βρισκόμαστε σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Όταν διαλογιζόμαστε είναι αδύνατο να είμαστε δυστυχείς γιατί έχουμε επίγνωση του θαυμαστού παρόντος. Αυτή μας οδηγεί στη συμπόνια για τον εαυτό μας και τους άλλους, μειώνοντας το θυμό που οδηγεί σε συγκρούσεις. Μόνο όταν χάσουμε την επίγνωση, όταν σκεφτόμαστε το παρελθόν ή το μέλλον, αφήνουμε μια χαραμάδα ανοιχτή για να τρυπώσει η μιζέρια και η λύπη.
«Σκεφτόμενοι το παρελθόν μπορούμε να βιώσουμε αισθήματα μεταμέλειας ή ντροπής, και σκεφτόμενοι το μέλλον, αισθήματα επιθυμίας ή φόβου. Όμως όλα αυτά τα αισθήματα αναδύονται στην παρούσα στιγμή και την επηρεάζουν. Τον περισσότερο καιρό, το αποτέλεσμα που προξενούν δεν μας βοηθάει να είμαστε ευτυχισμένοι, ούτε να νιώθουμε ικανοποιημένοι. Χρειάζεται να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε αυτά τα αισθήματα. Το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι το παρελθόν και το μέλλον συναντιούνται στο παρόν και αν ασχοληθούμε με την παρούσα στιγμή θα μπορέσουμε να αλλάξουμε και το παρελθόν και το μέλλον»
Το βιβλίο του Thich Nhat Hanh «The Miracle Of Mindfulness: The Classic Guide to Meditation by the World’s Most Revered Master» κυκλοφορεί στα αγγλικά από τις εκδόσεις Rider.
Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα το δοκίμιό του «Ζωντανός Βούδας, ζωντανός Χριστός».
Ντίνα Πετροπούλου
#Quantumnaut
#Quantumnaut
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου